W ostatnim czasie na popularności zyskują przedmioty z wizerunkiem Fridy Kahlo, ale kim właściwie była, czym się zajmowała i jak wyglądało jej życie? Z czego słynęła? Przybliżymy nieco tę niezwykłą postać.

Frida Kahlo, a właściwie Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón urodziła się w 1907 r. w Meksyku, żyła do 1954 r., była meksykańską malarką, słynęła z autoportretów.

Jej sztuka nawiązuje do kultury meksykańskiej i indiańskiej. Tematyką, którą najczęściej poruszała Frida w malarstwie było cierpienie i ból fizyczny, co wynikało z jej problemów ze zdrowiem, które trwały już od najmłodszych lat życia malarki, bowiem w wieku sześciu lat zachorowała na polio, co spowodowało, że jej prawa noga była krótsza niż lewa. W dorosłym życiu maskowała ten defekt, ubierając długie, wzorzyste spódnice. Jako nastolatka, w 1925 r. Frida ucierpiała w wypadku komunikacyjnym, w którym zderzyły się autobus i tramwaj. Została jedną z najbardziej poszkodowanych pasażerów. W następstwie tego wypadku u dziewczyny doszło do szeregu poważnych urazów: złamania kręgosłupa, obojczyka, żeber, miednicy, 11 złamań prawej nogi, złamania i zwichnięcia prawej stopy, ramienia, a stalowy uchwyt poręczy autobusu przebił jej podbrzusze i macicę, co przekreśliło szanse na macierzyństwo. W wyniku wypadku Frida 3 miesiące spędziła w odlewie gipsowym, którym unieruchomiono jej ciało. W trakcie rekonwalescencji Frida usilnie pracowała nad tym, aby powtórnie stanąć o własnych siłach i nauczyć się chodzić. Pomimo osiągnięcia wyznaczonego przez siebie celu, przez resztę życia doświadczała nawrotów bólu i dolegliwości pourazowych, które nieraz zmuszały ją do pobytu w szpitalu. Z tego powodu przeszła 35 operacji, głównie nakierowanych na usprawnienie prawej nogi, prawej stopy oraz kręgosłupa. W dorosłym życiu Frida Kahlo trzykrotnie zachodziła w ciążę, jednak z uwagi na doznane w wypadku obrażenia ciała nigdy nie doczekała się upragnionego dziecka.

W czasie przymusowego unieruchomienia po wypadku Frida zainteresowała się malarstwem. Ostatecznie porzuciła szkołę medyczną na rzecz uprawiania sztuki. W trakcie 3-miesięcznego okresu unieruchomienia w gipsie zajęła się tworzeniem autoportretów. Tłumaczyła ten fakt słowami: maluję siebie ponieważ najczęściej przebywam w odosobnieniu i znam dobrze obiekt, który uwieczniam. Aby pomóc córce w rozwijaniu zainteresowań malarstwem, matka zorganizowała jej sztalugi umożliwiające malowanie podczas leżenia w łóżku. Ojciec natomiast pożyczył jej swoje farby olejne i pędzle. Jej prace, często szokujące, obrazują ból i surowe życie kobiet. Wiele z nich (55 spośród 143) to autoportrety pełne osobistej symboliki, często bazującej na odniesieniach do anatomii. Frida mówiła o swojej pracy: nigdy nie maluję fikcji, przedstawiam moje własne życie.

Bardzo duży i pozytywny wpływ na rozwój malarstwa artystki miał Diego Rivera. Frida podziwiała jego sztukę. Poznali się w 1927 w Ministerstwie Edukacji, gdzie Diego pracował nad muralem. Frida zaprezentowała mu 4 ze swoich prac. Diego przyznał, że według niego Frida ma talent. Od tego czasu stał się częstym gościem w domu rodziny Kahlo. Czuwał nad rozwojem talentu Fridy, dając wskazówki i nakierowując, ale też pozostawiał jej wolną wolę i przestrzeń w kształtowaniu twórczości. Wsparcie i pomoc Diega umocniły Fridę w dążeniu do zostania malarką i wierze, że potrafi osiągnąć swoje cele.

Frida eksperymentowała, łącząc w swoich pracach elementy kultury, religii i tradycji meksykańskiej z surrealistycznymi akcentami. Namalowała kilka portretów o bardziej abstrakcyjnym charakterze. Na jednym z nich przedstawiła siebie i swojego męża, Diega.

W 1939 Frida zaprezentowała swoje prace na wystawie w Paryżu. Muzeum sztuki Luwr doceniło twórczość Fridy, kupując jedną z jej prac „The Frame”. Było to niezwykłe wydarzenie dla całego narodu meksykańskiego. Chociaż prace Kahlo są czasami określane jako surrealistyczne, a sama Kahlo wystawiała je kilkakrotnie wraz z surrealistami europejskimi, sama nie uznawała tej estetyki. Jej zainteresowanie tematyką kobiecą i szczerość ekspresji, dostrzeżone przez ruch feministyczny, spowodowały że stała się jego symbolem w ostatnich latach XX w.

Poprzez tematykę, jaką podejmowała w swoich obrazach (aborcja, śmierć, samotność, choroba, fizjologia, gender, ukazywanie kobiecej nagości, poronień, przemocy, zdrady, lesbianizmu, niedoskonałości ludzkiego ciała, erotyzmu, patriotyzmu czy fascynacji politycznych), Frida Kahlo nadała współczesnej sztuce feministycznej nowy kierunek. Jej sztuka to symbol ciągłej walki i sprzeciwu wobec przyjętych reguł dominującej ideologii, lekceważącej znaczenie i potencjał kobiety, a eksponowanie na obrazach ludzkiej krwi to przejaw emancypacji. Artystka tym samym stworzyła (nie tylko meksykańskim) kobietom możliwość autoekspresji, przerwania milczenia, uwolnienia się od tłamszących oczekiwań społeczeństwa oraz osiągnięcia statusu podmiotu, a nie, jak do tej pory, sztucznie wykreowanego przez kulturę przedmiotu. Frida, poprzez przedstawianie na obrazach tabu swojej epoki, zanegowała system praw rządzący patriarchatem, który przekształcił kobietę w istotę pasywną, zależną od mężczyzny oraz przypisaną do domowego ogniska, prac domowych i konkretnych ról społecznych, to jest żony i matki. Kahlo była jedną z tych artystek, które przyczyniły się do stworzenia nowego typu kobiecej tożsamości i przez wielu została uznana jako prekursorka ruchów emancypacyjnych. Malarka stała się nie tylko symbolem feminizmu, ale także przykładem osobistego i seksualnego wyzwolenia, zwłaszcza dla środowisk LGBT, co można zauważyć na wielu stronach i forach internetowych, gdzie członkowie tej społeczności dają wyraz swoim odczuciom względem artystki. Frida Kahlo poprzez swój styl życia i formę wyrazu swojej sztuki nieświadomie stała się jedną z pierwszych meksykańskich protofeministek i po dziś dzień dla wielu jest jedną z ważniejszych ikon tego ruchu społecznego.

Znajomość i współpraca na polu twórczym z artystą Diego Riverą zaowocowała uczuciem, które w roku 1929 uświęcił związek małżeński. Pomimo dezaprobaty matki Frida postanowiła poślubić swojego nauczyciela i przewodnika. Małżeństwo było burzliwe. Para często spierała się i godziła; oboje mieli silne, nieustępliwe i porywcze charaktery. Biseksualna Frida miewała romanse, Diego tolerował skoki w bok żony, jeśli wiązała się z kobietami – o kochanków był zazdrosny. Sam również nie stronił od przelotnych znajomości i miłostek. Nawiązał romans m.in. z młodszą siostrą Fridy, Cristiną, co bardzo zraniło i rozgniewało artystkę. Para rozwiodła się w listopadzie 1939, aby powrócić do siebie w grudniu 1940. Zawarli drugie małżeństwo. Ich drugi formalny związek nie był lepszy od pierwszego w kwestii porozumienia i współżycia. Para często zatem mieszkała w osobnych mieszkaniach, ale „po sąsiedzku”.

W 1937 zaangażowana politycznie komunistka Frida udostępniła Lwowi Trockiemu i jego żonie swój dom. Radziecki polityk uzyskał wówczas w Meksyku azyl polityczny. Kahlo nawiązała z nim romans. Po jego ujawnieniu Trocki wraz z żoną przenieśli się do innej rezydencji w Coyoacán. Niedługo potem w 1940 polityk został zamordowany (prawdopodobnie na terenie posiadłości Fridy). W międzyczasie, w 1938, Kahlo miała pierwszą wystawę w Julien Levy w Nowym Jorku, która odniosła sukces. Tam z kolei zaangażowała się w znajomość z fotografikiem Nickolasem Murayem.

W 1950 przeszła siedem operacji kręgosłupa, co zmusiło ją do korzystania z wózka inwalidzkiego. W szpitalu spędziła dziewięć miesięcy. Zażywała silne leki przeciwbólowe, co odbiło się na jej malarstwie.

Frida Kahlo zmarła 13 lipca 1954. Na kilka dni przed śmiercią napisała w swoim pamiętniku: Ufam, że odejdę bez żalu i że już tu więcej nie wrócę – Frida. Oficjalnym powodem śmierci artystki była zatorowość płucna, ale przypuszcza się, że do śmierci mogło dojść z powodu świadomego lub nie przedawkowania leków. Nie wykonano sekcji zwłok. Frida w ostatnich latach życia była bardzo słabego zdrowia. Z powodu gangreny amputowano jej prawą nogę (do wysokości kolana). Przed śmiercią chorowała także na zapalenie oskrzeli, co dodatkowo ją osłabiło.

Poza uznaniem, jakie Frida zyskała we francuskim Luwrze, jej prace nie cieszyły się popularnością przez dekady po jej śmierci. Najczęściej jej osoba kojarzona była z osobą Diego Rivery. Frida była znana jako żona znakomitego artysty. 

W 1983 miała miejsce premiera filmu pt. „Frida, naturaleza viva”, który odniósł wielki sukces i wzbudził kolejne fale zainteresowania dla twórczości malarki. W tym samym czasie ukazała się biografia Fridy wydana przez Haydena Herrera. Książka stała się światowym bestsellerem. 

W 2010 minęło 100 lat od daty urodzin podawanej przez artystkę. Wystawa „Frida Kahlo w retrospektywie” pokazana w The Walter-Gropius-Bau w Berlinie w okresie 30 kwietnia–9 sierpnia 2010 zgromadziła ponad 120 jej szkiców i obrazów, w tym kilka wcześniej niepokazywanych publicznie. Berlin przypisał sobie wówczas rolę głównego i najważniejszego organizatora uroczystości stulecia urodzin malarki.

W 2002 premierę miał biograficzny film pt. „Frida” z Salmą Hayek w roli głównej. Film przyniósł 58 milionów dolarów zysku i został oparty na biografii autorstwa Haydena Herrera.

Florence Welch z grupy muzycznej Florence and The Machine zainspirowana obrazem Fridy pt. „What The Water Gave Me” skomponowała piosenkę o takim samym tytule. Brytyjska grupa Coldplay, zainspirowana obrazem Fridy Kahlo, napisała również utwór „Viva la Vida”, która stała się głównym singlem albumu „Viva la Vida or Death and All His Friends”.

Od 2021 roku w Teatrze Współczesnym w Krakowie wystawiana jest sztuka teatralna „Frida”. Spektakl poświęcony jest życiu i twórczości malarki.

Po śmierci Fridy Diego Rivera utrzymywał jej rodzinny dom aż do czasu swojej śmierci w 1957. W 1959 w rodzinnym „Niebieskim Domu” Fridy (wybudowanym w 1907 przez jej ojca Guillermo Kahlo) zorganizowano muzeum poświęcone jej osobie i twórczości. Podczas przebudowy w ściennej szafie tego domu znaleziono 180 strojów z regionu Oaxaca (w takim stylu malowała autoportrety), jak również kolczyki od Picassa, szale, buty i biżuterię. Latem 2007 znaleziska te towarzyszyły zorganizowanej z okazji 100. rocznicy urodzin artystki wystawie.